Overlevingstijd van Covid en andere virussen

16 mei 2022, 09:00 Gelukkig gezond

Het blijkt dat Covid- en verkoudheidsvirussen in het algemeen pieken in de winter. Mensen brengen dan meer tijd door in slecht geventileerde binnenruimten, waar ze dicht op elkaar zitten en elkaar makkelijk besmetten. ’s Zomers zitten ze veel meer buiten wat de besmettingskansen verkleint. Een andere verklaring is dat ons immuunsysteem (= weerstand) in de winter gemiddeld zwakker zou zijn, mogelijk door een gebrek aan zonlicht en een seizoentekort aan de zeer belangrijke vitamine D.

Nu weet en beseft men dat Covid veel besmettelijker is dan eerst gedacht. Er is zelfs geen intens contact met een besmet persoon nodig om zelf besmet te raken. Niet alleen hoesten of niezen kan met virus besmette waterdeeltjes overbrengen - ook zingen of gewoon praten kan aerosoldeeltjes (diameter kleiner dan 5 micrometer!) vol virussen in de lucht brengen. Daar blijven ze hangen en kan iemand ze inademen. Alleen de afstand van ongeveer 1,5 meter kan dit tegengaan.

Er zijn bewijzen en aanduidingen dat verkoudheids- en griepvirussen urenlang besmettelijk kunnen blijven, afhankelijk van waar ze neervallen. In het algemeen overleven virusaerosolen langer op harde oppervlakken dan op zachte of poreuze (= kleding). Tot 72 uur lang blijven ze leefbaar op plastics en tot 48 uur op roestvrij staal. Op karton houdt het virus maar 24 uur stand. Uitgeademde of uitgehoeste virusdeeltjes hebben doorgaans een beschermend laagje slijm rond zich dat hen helpt om te overleven. In theorie betekent dat dat bijvoorbeeld een besmet toetsenbord of legoblokje drie dagen later nog altijd besmettelijk kan zijn en een deurklink nog twee dagen.

Naast het dragen van een mondmasker, voldoende ventileren van de verblijfruimte en afstand (1,5 m) houden van elkaar, is een goede handhygiëne van primordiaal belang. Ze vernietigt ziektekiemen en vertraagt de verspreiding ervan. De ideale wasbeurt voor je handen duurt ongeveer 20 seconden. Je handen wassen met water en (gewone) zeep, wrijven en spoelen onder stromend water van de kraan, verhoogt de effectiviteit. Wrijf ook de achterzijde, alle vingers, beide duimen en de zone tussen duim en wijsvinger in met zeep.

Alcoholproducten werken prima tegen bacteriën, maar iets minder tegen virussen. Vloeibare zeep (speciale antibacteriële zeep hoeft niet) is beter dan vaste zeep, want door vaste zeep te laten drogen kunnen bacteriën zich eraan vasthechten. Handen wassen voor het eten en na elk toiletbezoek is alvast aan te raden. Na gebruik van bus, trein of tram, bij thuiskomst van het werk, van de winkel, of van plaatsen waar veel mensen bijeen zijn, heb je (onbewust) van alles aangeraakt. Maak er een gewoonte van om meteen je handen te wassen, ook in tijden zonder epidemie.

Het mag dan niet milieuvriendelijk zijn, wegwerpdoekjes of -papier zijn hygiënischer om je handen te drogen dan een handdoek. Ook luchtdrogers zijn een goed alternatief, omdat de handen dan niet in contact komen met een oppervlak. Na het wassen de deurklink van het toilet vermijden met je blote handen hoeft niet: het moet redelijk blijven, anders durf je op de duur niets meer aan te raken.

Antibacteriële gels uit de apotheek zijn een goed alternatief als er geen water en zeep ter beschikking zijn, maar ze zijn minder effectief. Ze zijn handig om je handen te ontsmetten, maar niet om ze te wassen. Gebruik ze alleen op handen waar geen zichtbaar vuil meer aanhangt. Hoe vuiler de handen zijn, hoe minder effectief de ontsmettende werking van de gel. Opgelet: gels met een alcoholconcentratie van minder dan zestig procent doden de aanwezige bacteriën en virussen niet!