Jan Olieslagers krijgt een nostalgisch herdenkingsboek
Gewikt en gewogenTer gelegenheid van het 100-jarige bestaan van de Luchthaven Antwerpen (zoals vandaag de luchthaven van Deurne genoemd wordt), hebben Frans Mielants en Dirk Buytaert een bijzonder foto- en leesboek samengesteld over Jan Olieslagers, de pionier van deze luchthaven, die internationaal ‘den Antwerpsen Duivel’ genoemd werd. Daarvoor waren redenen.
Honderd jaar geleden was luchtvaart populair. Antwerpen was de tweede plaats is ons land (na Hasselt) waar een luchthaven gebouwd werd. Op 8 maart 1909 werd hier de Aero Club d’Anvers opgericht met als doel vliegmeetings te organiseren en het publiek te laten kennismaken met het nieuwe, tot de verbeelding sprekende voertuig. Als actieterrein koos de vereniging het Wilrijkse Plein, tegenover de zijkant van Antwerp Expo, waar ondertussen het Sportcentrum Wilrijkse Plein gevestigd is, waar men kan beschikken over natuurgrasvelden en kunstgrasvelden voor sporten zoals voetbal, hockey, rugby en korfbal. Het was oorspronkelijk een militair domein van de Genietroepen en ook groot genoeg om er al van 23 oktober tot en met 9 november 1909 een eerste vliegmeeting te organiseren. Op het Wilrijkse Plein werden voor de bezoekers tribunes geplaatst en een seinmast zoals bij de scheepvaart.
De stijgende belangstelling voor de luchtvaart bracht enkele bedrijfsleiders in Antwerpen op de idee om een volwaardig ‘vliegplein’ te bouwen voor de havenstad. Zij vroegen de toen reeds populaire coureur en voormalig oorlogsvlieger Jan Olieslagers om voor hen een terrein te vinden dat geschikter was om de groei van het luchtverkeer mogelijk te maken. Jan Olieslagers stelde in 1920 een onbewoond terrein in Deurne-Zuid voor. Op 25 mei 1923 werd het terrein officieel geopend, aanvankelijk uitsluitend gereserveerd voor de legeroverheid, die toelating gaf tot de bouw van de werkhuizen Stampe & Vertongen en de oprichting van een vliegschool. Jan Olieslagers (samen met Pierre Schellekens) stichtte er een nieuwe vliegclub (Antwerp Aviation Club) en hij werd ook de eerste voorzitter.
Waaghals Olieslagers
Jan Olieslagers heeft de evolutie van ‘modern’ transport meegemaakt en voor een groot deel ook zelf geschreven. Hij werkte aanvankelijk bij Fietsenfabriek Minerva, deed mee aan fietswedstrijden en werd later zelfs verkoper bij Minerva, die ondertussen ook motoren bouwde. Hij vestigde in 1901 zelfs een wereldsnelheidsrecord van 80 km/u. In 1904 deed hij mee aan de motorrace Parijs-Bordeaux-Parijs, die hij won en waarmee zijn naam als ‘Antwerpsen Duivel’ voorgoed gevestigd werd, maar hij kreeg ook een bekeuring van de Franse politie, omdat hij geen rijbewijs had. Niet verwonderlijk, want in die tijd bestond het rijbewijs in België nog niet.
Echte wereldroem zou hij krijgen als luchtvaartpionier. Hij deed mee over heel de wereld aan vliegmeetings, veroverde de harten van de toeschouwers door zijn spectaculaire waaghalzerij, die ook door koning Albert I sterk bewonderd werd. Hij was ook de tweede piloot ter wereld (na de Fransman Adolphe Pégoud) die een looping maakte. In 1934 was hij vaandeldrager bij de begrafenis van koning Albert I.
In mei 1953 werd een standbeeld van Jan Olieslagers opgericht dat nog altijd bij het begin van de Luchthavenlei staat. Het is een beeldwerk van Willy Kreitz (1903-1982). Op de zijkanten is in twee talen een tekst van 11 regels aangebracht met herinneringen aan de buitengewone loopbaan van de pionier.
De volledige loopbaan
Het boek dat Frans Mielants en Dirk Buytaert over Jan Olieslagers samenstelden, is een schitterend kijk- en leesboek met ruim 500 foto’s. Ze hebben het zich als auteurs niet gemakkelijk gemaakt, want de hele loopbaan van Jan Olieslagers wordt weergegeven, alsof het een dagboek is. Minutieus wordt het leven van de waaghals gereconstrueerd, dag per dag. Het boek is uitgegeven door uitgeverij Bonte en is verkrijgbaar in de betere boekhandel. Het telt 244 pagina’s en kost 39,95 euro.
Info: olieslagersboek@ebaw.be
Freddy Michiels
