Nello en Patrasche blijven toeristen aanspreken

9 december 2022, 10:18 Gewikt en gewogen

Nello en Patrasche zijn twee romanfiguren uit het Engelse boek ‘A Dog of Flanders’ van Marie Louise de la Ramée, ook bekend onder haar pseudoniem Ouida. Zij schreef het verhaal in 1872. Het blijft een wereldhit die zich afspeelt in het Antwerpse en die jaarlijks duizenden toeristen naar Hoboken en de O.-L.-Vrouwekathedraal lokt. Wat maakt dit verhaal zo aantrekkelijk?

Het melodramatische verhaal gaat over een weesjongen (Nello) uit een arm boerendorp aan de rand van de stad Antwerpen, later “herkend” als Hoboken. Zijn moeder is afkomstig uit de Ardennen, maar sterft als hij nauwelijks twee jaar oud is. Nello wordt opgevoed door zijn grootvader, een oude man (Johan Daas) die veel verhalen heeft, omdat hij nog gevochten heeft in het leger van Napoleon.

Nello vervoert elke dag, samen met zijn grootvader, verse melk van de boerderij naar de welgestelde burgers van de stad. Wanneer ze onderweg een uitgeputte, mishandelde trekhond vinden (Patrasche), vangen zij het dier op. Nello en Patrasche worden een grote hulp voor de almaar ouder en zieker wordende grootvader. Zij zijn verplicht de melkhandel over te nemen. Ondanks de armoede ontwikkelt Nello zich tot een gelukkige jongen, dankzij de aandoenlijke vriendschap van zijn hond en het dochtertje van de lokale molenaar.

Melodrama dat de wereld ontroert

In zijn vrije tijd ontwikkelt Nello zich als een echt tekentalent. Hij is begeesterd door het talent van Rubens, wiens werken hij regelmatig wil bezoeken in de Onze-Lieve- Vrouwekathedraal in Antwerpen, maar hij kon de werken niet zien, omdat dit alleen tegen betaling kon. Nello doet mee aan een tekenwedstrijd in de hoop op deze manier zijn talent aan de wereld te kunnen tonen en uit de armoede te raken.

Maar het noodlot slaat ongenadig toe. Nello’s grootvader overlijdt en wanneer de molen afbrandt, krijgt Nello hiervan ten onrechte de schuld. Niemand wil nog weten van zijn melkbevoorrading. Als hij verneemt dat hij ook de tekenwedstijd niet heeft gewonnen, stort hij op kerstavond in elkaar in de kathedraal van Antwerpen voor het schilderij ‘De kruisafneming’ van Rubens. Het was hem eindelijk gelukt zijn droom waar te maken en dan sterft hij van ontbering, met zijn hond in de armen.

Het aandoenlijke verhaal is een bestseller in Japan en in de Angelsaksische landen. Het is zo populair dat het verschillende keren verfilmd werd, als tekenfilm en ook als langspeelfilm. Vooral Japanse toeristen kwamen naar Hoboken en Antwerpen op zoek naar plaatsen die in het verhaal beschreven worden. Het district Hoboken en de stad Antwerpen werden haast verplicht aan de wensen van de Japanse toeristen tegemoet te komen.

In 1985 liet het district Hoboken de personages Nello en Patrasche vereeuwigen in een standbeeld dat vooraan aan de Kapelstraat staat. Het is een ontwerp van Paul Geerts, uitgevoerd door beeldhouwster Yvonne Bastiaens. Het beeld toont een in lompen geklede jongeman die weemoedig en liefdevol zijn hand op het hoofd van de hond laat rusten. Op de sokkel van het beeld wordt ook verwezen naar het Suske en Wiske-album ‘Het Dreigende Dinges’ van Willy Vandersteen. Yvonne Bastiaens heeft ook het beeld ‘De Hobokenaar’ op de Kioskplaats in Hoboken gemaakt.

Het origineelste standbeeld staat voor de kathedraal

De Japanse toeristen die massaal het standbeeld in Hoboken komen bezoeken, waren aanvankelijk toch een beetje ontgoocheld dat er in Hoboken zo weinig te zien was van het verhaal van Nello & Patrasche. Er gingen stemmen op om het standbeeld te verhuizen naar het stadscentrum, tegenover de ingang van de O.-L.-Vrouwekathedraal. Maar dat was dan weer niet naar de zin van de Hobokenaren, die geen toeristische trekpleister aan zich wilden laten voorbijgaan. Het centrum van Hoboken is ondertussen een echt Nello & Patrasche-centrum geworden. De naam werd gegeven aan de lokale bakkerij, de lokale frituur, de lokale bierbrouwerij. Maar dat was niet wat de (Japanse) toeristen wilden zien.

Om onenigheid te vermijden, besloot stad Antwerpen een wedstrijd uit te schrijven voor een nieuw standbeeld dat dan wel voor de ingang van de kathedraal kon staan. De Gentse kunstenaar Batist Vermeulen won de wedstrijd met een bijzonder origineel en mooi beeld: Nello & Patrasche onder een kasseideken in elkaars armen. Dit nieuwe beeld werd in december 2016 officieel onthuld. Het is misschien wel het meest creatieve beeld dat Antwerpen te bieden heeft: de twee kameraden die vóór de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal begraven liggen onder een tapijt van dezelfde stenen als die van het plein.

Merkwaardig detail – Als de Japanse bezoekers voor de kathedraal het liggende beeld van Nello & Patrasche wat nader bekijken, zijn ze wel enigszins verrast. Op een toelichting van het beeld op een plakkaat staat vermeld dat het beeld betaald werd door … Chinezen. Dat is wel even slikken voor hen.