Lach
De voorstad bloeitDe hunker naar de lach is immens. Een feest waar niet gelachen wordt, is niet voor herhaling vatbaar. Het Sportpaleis waar Alex Agnew optreedt, gek genoeg een oud-student van mij, is binnen de 24 uur uitverkocht. De duizenden ticketkopers hebben maar één verwachting: enkele uren mateloos te lachen. De Amerikaanse neurowetenschapper Robert Provine stelde vast dat lachen niet zo makkelijk in het laboratorium te bestuderen is. Zo besloot hij de lach ‘in het wild’ te onderzoeken. Hij verschanste zich in winkelcentra, kantines en op straathoeken om de lachende homo sapiens in zijn natuurlijke habitat te bestuderen. Daar ontdekte hij o.m. dat sprekers 46 procent vaker lachen dan hun luisteraars, dat mensen die hoog in de hiërarchie staan, meer grappen maken dan ondergeschikten en dat vrouwen vaker lachen dan mannen. Die lachen ook vooral om mannen en zijn meer geneigd een relatie te starten met een grappige man.
Lachen is een sociaal fenomeen. Mensen lachen dertig keer vaker bij anderen dan wanneer ze alleen zijn. Uit een onderzoek bleek dat bowlers na een strike pas lachen als ze zich naar de groep keren. Lachen is dus niet per se een uiting van innerlijke vreugde. We laten er iets mee zien aan de mensen om ons heen. De menselijke lach, het prototype ‘hahaha’, is volgens Provine geen willekeurig geluid. Het is ontstaan uit het hijgen dat onze vroege voorouders voortbrachten tijdens speelse stoeipartijen. Vanaf het moment dat ze hun uitademing konden controleren en dus ook konden praten, werd het ‘hahaha’-hijgen. Dat puffen zonder geluid wordt ook door chimpansees geproduceerd. Het tijdschrift Bioacoustics meldt overigens dat ook 65 zoogdieren en 3 vogelsoorten kunnen lachen.
Kietelen is volgens Provine de oerstimulus voor lachen. Denk aan de moederaap die haar baby kietelt. Lachen is een symptoom van spel, ontspanning, een atmosfeer zonder dreiging. Twee verschillende vormen van menselijk lachen bestaan er. De spontane lach en de lach waarmee we communiceren. Die eerste is de onbeheerste, meestal ritmische lach. Je krijgt er buikpijn van, lacht zo hard dat je bijna niet meer kunt ademen en dat de tranen over je wangen rollen. Deze lach is overweldigend en werkt aanstekelijk. De tweede vorm vinden we terug in gesprekken. Die lach is kort, gecoördineerd en een middel om te communiceren. We lachen bijvoorbeeld vaak aan het einde van zinnen en uit beleefdheid, wanneer iemand iets vertelt.
Er zijn effectief al mensen gestorven van het lachen, door de grote druk op de borstkas, een stressfactor voor het hart en de longen. Wanneer er al problemen zijn met hart, longen of aders, dan kan de oplopende spanning door te lachen fataal worden. Gelukkig biedt lachen vooral gezondheidsvoordelen. Lachen relaxeert. Zodra je lacht, wordt de hoeveelheid adrenaline in het lichaam gereduceerd, terwijl endorfines vrijkomen die een fijn gevoel oproepen en werken als een natuurlijke pijnstiller. Misschien wel een reden om een lachtherapie te volgen, een spectaculaire meditatievorm die uit Indië komt. Hou je niet van lachcoaches en gekke toestanden, bedenk: zelfs door een smile te faken, vermindert de stress en voel je je beter. Lente en lachen hebben dezelfde beginletter.
Marc van Riel
“Lachen kost minder dan elektriciteit en geeft minstens evenveel licht.” (Abbé Pierre)
