Marijke Umans, creatieve duizendpoot met een hart voor jong en oud

8 januari 2023, 04:19 Interviews

Ik ben blij dat ik in Mortsel ben opgegroeid! Ik heb er veel fijne herinneringen aan. We waren een groot gezin, sociaal actief en kenden veel mensen uit de buurt. Ik heb uren op straat gespeeld met een bende buurtkinderen. De twee pleinen met speeltuin in onze wijk gaven mogelijkheden zat om voluit te spelen! Mijn ouders vonden kind-zijn erg belangrijk en gaven ons veel bewegingsvrijheid.

Je hebt een sterke band met Mortsel, Marijke. Kan je dat even toelichten en hoe is die band vandaag?

Mijn ouders vonden kind-zijn erg belangrijk en gaven ons veel bewegingsvrijheid.

Mortsel is goed gelegen als uitvalsbasis, omdat het grenst aan zoveel gemeentes. Als kind was ik lid van de scouts in Deurne, de jeugdmuziekschool van Mortsel en het koor en de judoclub in Berchem. Vanaf een jaar of 13 vond ik mijn weg naar Vremde, waar ik later mee een scoutsgroep oprichtte. In Zurenborg (Antwerpen) vond ik mijn ideale uitlaatklep bij improvisatietoneel ’t Muzertje. Later ging ik vooral op stap in Antwerpen, Boechout, Mortsel en Edegem. Feestjes en optredens in Borsbeek, Wommelgem en Hove zaten er zeker ook bij. Ik zeg het, Mortsel, ‘t was zowaar ‘t centrum en makkelijk bereikbaar. Sinds ik in Boechout woon, kom ik weer vaak in en door Mortsel. Ik ben toch wel back to the roots gekomen en dat voelt heerlijk.

Ik merk dat je heel creatief aan de slag gaat en dat je dit voornamelijk doet voor kinderen. Welke is juist de doelgroep waarop jij je richt en vanwaar deze keuze, Marijke?

Ik werk eigenlijk vanaf mijn 13 al voor en met kinderen ... Zo hielp ik sinterklaas al snel als jonge hulppiet bij de stoet aan de Diksmuidelaan in Berchem. Dat deed ik enkele jaren met veel plezier. Verder engageerde ik me ook al jong als babysitter en later organiseerde ik, al dan niet verkleed, verjaardagsfeestjes.

Mijn lagere school was een strenge uniformschool, die niet bij me paste. In dat oerklassieke schoolsysteem op de eerder elitaire school viel ik al snel uit de boot. Na een zalige tijd op de middelbare school, met veel omwegen en kronkelende zijbaantjes, werd ik onderwijzeres. Mijn drijfveer was om dit beter te doen dan het onderwijs dat ikzelf als kind had ervaren. Eigenlijk uit idealisme dus ... (lacht). Mijn lat lag hoog en de tol die ik betaalde was evenredig. Ik moest het tweede jaar, nadat ik mee in de oprichting van een Freinetschool stapte in Berchem, stoppen als juf. Ik dreigde tegen een burn-out aan te lopen en heb dit voorkomen door het roer 180 graden te draaien. (zucht)

Ik nam een sprong in het duister en volgde mijn kinderdroom: het podium op! Die schreeuw of roep was te luid om daaraan te ontkomen. Weer de schoolbanken op, maar dan voor het theater. Met heel mijn voorgeschiedenis was het logisch dat ik mijn eerste voorstelling maakte voor kinderen. Hoewel kinderen van de lagere school mijn grootste doelgroep zijn, heb ik ook muziek en programma’s voor kleuters, jongeren én voor volwassenen.

Je eigen kinderen zijn ondertussen bijna 13 en bijna 12 en worden dus stilaan pubers. Zal dat een impact krijgen op jouw werk?

Impact heeft het sowieso, maar het is niet de doorslaggevende factor om van doelgroep te veranderen. Dat verlangen huist er al veel langer. Ik wil graag ook meer voor jongeren en volwassenen maken en dit op dezelfde directe, authentieke wijze zoals ik dat voor kinderen doe.

Ik ben al een poosje bezig met muziek voor volwassenen, maar mijn agenda slibt snel dicht met de zaken die voor de hand liggen, of waarin ik zo geroutineerd ben. Dat is vaak ook waarvoor mensen me automatisch vragen: kindervoorstellingen. Als ik dat verder wil uitwerken, moet ik mijn agenda goed bewaken om tijd vrij te maken en te houden. Timemanagement zal helaas nooit mijn sterkste punt zijn. Als de tijd écht rijp is dan voel ik dat vanzelf wel aan.

Sinds ik in Boechout woon, heb ik me voorgenomen om werk te maken van onafgewerkte dingen. Ik wil ze onder het stof vandaan halen en kijken wat ik er nog mee wil. Er liggen zo nog onnoemlijk veel schriftjes, volgeklad met plannen die om aandacht vragen, halve boeken op mijn computer en dan zijn er nog alle nieuwe ideeën … Hélp! (lacht)

Wie was Marijke Umans toen ze zelf nog een kind was? Hoe vond je ziel de weg naar de creatieve duizendpoot die je geworden bent?

Speels, vindingrijk, beweeglijk, dapper, eigenzinnig, gevoelig, bang, spring-in-’t-veld, luidruchtig, muzikaal, theatraal en fantasierijk. Muziekschool, beeldende kunst in de middelbare school, theater en sport hebben me geholpen op die weg, maar die ziel was ik altijd al. Het duurde gewoon even voordat ik de weg van mijn hart volgde en deed wat ik moest doen en ik ben er nog niet ... Haha, ik moet nog wat beter luisteren naar mijn ziel en de juiste krachten bundelen. Ik kom wel steeds dichterbij.

Ondertussen schreef je meer dan 20 kinderboeken. Is schrijven je favoriete creatieve bezigheid? Of wat doe je nog allemaal … en waar ligt de focus op dit moment?

Ik zing, speel, schrijf, teken, maak, organiseer, creëer én kom tot realisatie ervan, gelukkig.

Mijn focus ligt op het en-en-verhaal. Ik schrijf, maak er muziek bij; soms ook een videoclip. Dan weer speel ik een voorstelling om mijn boek naar buiten te brengen, of schrijf ik een boek na een voorstelling die ik speelde. Dat is fijn, al die bruggetjes en combinaties. Momenteel liggen er 4 boeken op tafel, waarvan één een volledig project wordt; heel uitgebreid, met alles erop en eraan … (lacht) Dat zal je wel zien als het uitkomt. Meer kan ik er nu nog niet over vertellen. Bij lezingen zeg ik vaak dat ik wil schrijven tot ik niet meer kan. Ik hoop dat ik genoeg tijd krijg om alles nog te realiseren wat ik wil delen, want dat is veel. Dat geef ik toe.

Wanneer mensen mijn leeftijd vragen, vergis ik me vaak met 10 jaar en zeg ik spontaan 38; niet bewust dat het verkeerd is. Soms denk ik: “Help, ik ben al 48 en ik wil nog zoveel realiseren!” Op andere momenten berust ik en denk ik: “Ik ben nog maar 48 en kan toch al tevreden terugkijken naar wat ik al allemaal verwezenlijkt heb.” Dat is best al een hele boterham. Stel dat ik nu in de helft ben van mijn leven, wel dan zal er nog veel van mijn hand en hersenspinsels verschijnen, want het kan alleen maar beter gaan.

Wat wil jij met jouw werk betekenen, Marijke?

Ik merk dat ik vooral thema’s uit de taboesfeer haal. Dat ik buitenbeentjes in de kijker zet en vooral meegeef dat je niet moet doen wat van je verwacht wordt, maar wat je voelt dat je moet doen.

Een beetje out of the box denken, misschien wel buiten comfortzones en zonder (zelf)oordeel. Vrijheid zit in je hoofd en in de manier waarop je met dingen omgaat. Ik vind het erg belangrijk dat je kan leven vanuit je eigen stem, binnen een vrijheid die je zelf nodig hebt om dat te verwezenlijken. Mogelijk moet je dan eerst je eigen stem vinden en daarnaar leven.

Je moet niet doen wat van je verwacht wordt, maar wat je voelt dat je moet doen.

Ik wil kinderen stimuleren om hun droom na te jagen, hoe gek die misschien ook kan zijn, of verwijderd van verwachtingen. Dat het oké is om anders te zijn, oké om te zijn wie je bent. Dat perfectie niet bestaat.

Wat mogen we in de nabije toekomst van jou verwachten en waar kunnen we jou in onze regio zoal aan het werk zien de komende maanden?

Momenteel heb ik niet meteen familievoorstellingen. Ik speel vooral in scholen en bibliotheken. Sinds corona heb ik nog niet de ambitie gehad om een nieuwe theatervoorstelling op poten te zetten. Ik schreef wel net mijn eerste dichtbundel Oma Pannenkoek (Pelckmans), over rouw en verlies op kindermaat. Ik maakte er een voorstelling rond die ik eind oktober in Kaleidoscoop bracht. Die kan je ook nog bij jou in huis halen. Ook Juke Books is een populair programma. Daarin breng ik gedichten en verhalen met een muzikant. Het publiek kiest welk boek ik breng en samen met de muzikant maak ik improviserend een lied, klankspel, of muzikaal verhaal ad hoc. Dat kan voor elke leeftijd, van kleuter tot bejaard dus, ja. Wie daarvan wil genieten, mag me gerust mailen!

Waarvoor mogen mensen, scholen of andere organisaties jou contacteren en wat mogen ze verwachten, Marijke?

Theater, muziek en literatuur, meestal in combinatie. Ik richtte in 2003 Roodvonk op. Een besmettelijke kinderziekte koos ik als naam, omdat ik het publiek graag wil besmetten met een artistiek virus. Voor al die informatie verwijs ik graag naar mijn site www.roodvonk.be en voor al mijn ander werk kijk je best op www.marijkeumans.be.

Marijke Umans kort

Marijke Umans - °Wilrijk, 13 maart 1974 – creatieve duizendpoot
2 kinderen: Wolf 12 en Tristan 11
Groeide op in Mortsel, woonde op Zurenborg, in ’t Waasland en nu in Boechout
Levensmotto: “Doe wat je voelt dat je moet doen”
Visie: “Je bent wat je denkt … Je eigen hoofd is tot alles in staat. Het kan jezelf afbreken en ongenoegen strooien, maar evengoed kan het je eigen geluk creëren. Neem als uitdaging om uit elke negatieve ervaring het positieve te filteren en verder te gaan.”
Waarvoor mag men Marijke wakker bellen? “Haha, geen idee. Je kan eens proberen … Liefst voor goed nieuws!”
Over Mortsel: “Hopeloze sluis om door te rijden met de auto tijdens spitsuren, centraal gelegen tussen Antwerpen en Lier; gezellige ‘stad’ met dorp-allures, Fort 4 als troef, fijne culturele werking.”