Mercurius is deze maand te zien aan de westelijke avondhemel. De beste zichtbaarheid situeert zich enkele dagen voor en na 17 mei. Venus is deze maand nog niet goed te zien, de planeet staat laag boven de westelijke avondhemel in de avondschemering. Mars is de eerste helft van de nacht zichtbaar als een oranjerode ster in het sterrenbeeld Stier (Taurus). Zijn zichtbaarheid vermindert langzamerhand. Jupiter en Saturnus vinden we laag boven de zuidoostelijke horizon in de ochtendschemering. Tegen het einde van de maand komen ze al rond middernacht op.
(lees verder onder de foto)
De maan en planeten als wegwijzer
Op maandagochtend 3 mei rond 5h staat de maan rechts van het tweetal Jupiter en Saturnus boven de zuidoostelijke horizon (Saturnus is minder helder dan Jupiter). Op dinsdag 4 mei staat de maan onder het duo en op woensdag 5 mei is de maan doorgeschoven tot onder Jupiter.
Op donderdag 13 mei zien we de smalle maansikkel in de noordwestelijke schemering.
Op maandag 17 mei bereikt Mercurius zijn grootste oostelijke elongatie: omdat Mercurius van alle planeten het dichtste bij de zon staat, zien we hem vanaf de aarde steeds in de buurt van onze Dagster. Tijdens de drie maanden durende omwenteling staat hij ofwel in dezelfde richting als de zon (ervoor of erachter) en is dan niet te zien, ofwel staat hij links of rechts van de zon. Staat hij zo ver mogelijk links van de zon dan spreken we over grootste oostelijke elongatie, zoals nu op maandag 17/5. De planeet gaat na de zon onder en is te zien in de avondschemering laag boven de westnoordwestelijke horizon. De volgende dagen neemt de helderheid snel af.
Op zondag 23 mei om 22h is Saturnus stationair. Op dat moment stopt de oostwaartse beweging van Saturnus aan de sterrenhemel. De geringde planeet beweegt zich vanaf dan westwaarts tussen de sterren. Dit noemen we in retrograde zin, omdat de buitenplaneten gewoonlijk oostwaarts gaan, behalve kort voor hun oppositie, als de aarde tussen de zon en de planeet staat (voor Saturnus is dit op 2/8). Tijdens deze omkering blijft de planeet dus even onbeweeglijk, vandaar de benaming stationair.
Op woensdag 26/5 om 13.14h is het vollemaan. Dit is een vollemaan met de grootste schijnbare diameter voor dit jaar, want 10 uur eerder stond de maan in het perigeum, dus het dichtste bij de aarde in de elliptische baan.
Op maandag 31/5 om 3.30h staat de maan 5 graden ten zuiden van Saturnus. De maan is dan pas opgekomen, dus iets later te bekijken.
Sterrenbeeld in de kijker
Ophiuchus, het dertiende sterrenbeeld van de dierenriem
De Nederlandstalige benaming voor dit sterrenbeeld is Slangendrager. Het is een vrij uitgestrekt sterrenbeeld dat slechts weinig heldere sterren bevat. Halverwege de maand mei staat Ophiuchus rond middernacht in het zuiden, boven de rode Antares (Schorpioen). Niet echt speciaal dus, ware het niet dat dit sterrenbeeld binnen de zone ligt die de schijnbare baan van de zon om de aarde markeert: met andere woorden de dierenriem of de zodiac. Zo is Ophiuchus dus het dertiende sterrenbeeld van de dierenriem, wat astrologen of sterrenwichelaars niet zo aangenaam vinden.
(lees verder onder de foto)
Grijze nachten
Halverwege de maand mei starten de "grijze nachten" in België. Dit is de periode waarin het astronomisch gezien niet helemaal donker wordt. Anders gezegd: de zon komt 's nachts niet meer dan 18 graden onder de horizon. Aan de noordelijke hemel blijft de schemering zichtbaar. Ten zuiden van België ziet men dit verschijnsel minder en hoe noordelijker men gaat hoe opvallender het wordt. Boven de poolcirkel ziet men de middernachtzon. De grijze nachten duren hier van 20/5 tot 24/7.
Coverfoto: Mars
Kijk omhoog komt tot stand in samenwerking met Volkssterrenwacht Urania in Hove. Meer informatie kan je terugvinden op de website van Urania.
